Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: y ddegfed wythnos

Jedenaście tygodni z walijskim: tydzień dziesiąty

    Co robiłem w tym tygodniu? Wydaje mi się, że większość czasu spędziłem nad słownikiem. Dopisałem trochę nowych wyrazów. Dużo czasu zajęło mi mozolne sprawdzanie błędów i ich poprawianie. Zawsze się jakieś znajdą. I zawsze coś przeoczę i muszę sprawdzać jeszcze raz i jeszcze raz. To pewnie te 99% ciężkiej pracy, na którą składa się nauka języków. 

    Wreszcie zmusiłem się do zajęcia się gramatyką. Po tak długim czasie praktycznie zapomniałem, jaki był mój plan, więc teraz muszę stworzyć nowy, a oprócz tego przejrzeć to, co już napisałem i poprawić. Wydaje mi się, że za duży nacisk położyłem na słownictwo lingwistyczne, przez co moja gramatyka traci na prostocie, która powinna stać u podstaw mojego projektu. Nie wiem jednak, jak prościej wyrazić na przykład „utożsamianie dwu rzeczowników”, gdy chodzi mi o to, że w danym rozdziale zajmę się konstrukcjami typu „Piotr jest Polakiem”. „Jak powiedzieć, że ktoś lub coś jest kimś lub czymś” brzmi strasznie skomplikowanie. „Orzecznik rzeczownikowy” brzmi naukowo i czytający też nie będzie wiedział, o co mi chodzi. I takie właśnie problemy powodują, że ciągle odkładałem pisanie tej gramatyki. Do tego zbytni perfekcjonizm i problemy z pamięcią.
    Słuchałem sobie jeszcze radia. Przede mną ostatni tydzień i podsumowanie.

Kościół St. John the Baptist od strony the Hayes. Po lewej Marchnad Caerdydd

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: y ddegfed wythnos

    Beth ydw i wedi gwneud yr wythnos hon? Mae hi'n ymddangos i mi fy mod i wedi treulio'r mwyafrif o amser gan weithio ar y geiriadur. Atodiais i rai geiriau. Cymerodd gwirio camgymeriadau ac eu cywiro llawer o amser. Gellir wastad dod o hyd i rai. Ac dw i wastad yn colli rhywbeth ac mae rhaid i mi wirio unwaith eto ag unwaith eto. Dyma 99% o 'r gwaith caled sydd yn ran o ddysgu ieithoedd, dybiwn i. 

     O'r diwedd dw i wedi fy ngorfodi i drin y gramadeg. Ar ôl yr amser mor hir dw i bron wedi anghofio fy nghynllun cyntaf felly mae rhaid i mi greu'r cynllun newydd ac eto gwirio pobeth a ysgrifennaswn i ac ei gywiro. Mae'n ymddangos i mi fy mod i wedi pwysleisio gormod y geirfa ieithyddol ac mae hi wedi peri bod fy ngramadeg yn colli'r symlrwydd y mae rhaid iddo fodoli fel sylfaen o fy mhrosiect. Ond dw i ddim yn gwybod sut mynegi'n symlach er enghraifft „Unfathiant dau enwau” pan hoffwn i ddweud y trinwn i gystrafennau fel „Pwyliad yw Piotr” mewn pennod. „Sut dweud mai rhywun neu rywbeth yw rhywun neu rywbeth” yn swnio ofnadwy o gymhleth. „Brawddeg Enw” yn swnio'n ofnadwy o wyddonol a wybyddai'r darllenwr ddim am beth ysgrifennais i chwaith. Ac mae'r problemau fel hyn yn fy wneud gohirio ysgrifennu'r gramadeg hwn. At hyn gormod o berfeithiaeth a phroblemau gyda'r cof. 

    Roeddwn i'n gwrando ar radio hefyd. Mae'r wythnos olaf o fy mlaen i a'r crynodeb.

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: y nawfed wythnos

Jedenaście tygodni z walijskim: tydzień dziewiąty

    W tym tygodniu dużo czytałem. Idzie mi coraz szybciej, coraz rzadziej zaglądam do słownika i coraz mniej nowych słów zapisuję. Są to pojedyncze wyrazy na oznaczenie rzeczy, czynności i cech, ale czasami też napotykam fajne konstrukcje idiomatyczne, które pozwalają mi na lepsze zrozumienie gramatyki. W rezultacie kiedy tłumaczę posty na tym blogu, to już piszę jednym ciągiem, podczas gdy na początku to co rusz się zatrzymywałem, by sprawdzić w książce, jak wyrazić po walijsku to, co napisałem po polsku. 

    Korzystam głównie z „Welsh Rules” Heiniego Grufudda oraz „Modern Welsh, A Comprehensive Grammar” Garetha Kinga. Czasami zaglądam do „Welsh Grammar” J. Morrisa Jonesa, ale przeważnie po to, by zrozumieć kontekst historyczny lub etymologię. Dzięki etymologii lepiej zapamiętuję wyrazy, które normalnie z niczym się nie kojarzą, więc na przykład tradycyjne metody mnemotechniczne tylko utrudniłyby sprawę. Nie jestem zwolennikiem zapamiętywania rzeczy w celu zapamiętania innych rzeczy. Podług mnie, to jak kupowanie pieniędzy. Jednak inni chwalą te metody. 

    Jak już napisałem, przetłumaczyłem parę postów na blogu. Ciekaw jestem, czy istnieją jeszcze jakieś blogi, których autorzy piszą w kilku językach. Muszę ich poszukać. Zresztą, chciałbym dodać tu parę rzeczy, ale jakoś na razie odkładam to na później. 

    Pracowałem jeszcze trochę nad słownikiem. Trochę trudno jest mi trzymać się jednej wersji, bo nie mogę spamiętać, co robiłem ostatnio i jak, więc zawsze zaczynam jakby trochę od nowa. Teraz więc i wpisuję nowe wyrazy po stronie polskiej i po walijskiej, i poprawiam styl z poprzedniej wersji na najnowszą. 

    A wczoraj to w ogóle byłem w Caerdydd. Pojechałem tam ot tak sobie, bez wyraźnego celu, jeśli nie liczyć tego, że liczyłem na kupienie kilku kartek świątecznych z życzeniami po walijsku. Dostałem je w sklepie Oxfamu, który w sumie jest jedynym, gdzie można dostać używane książki walijskie w rozsądnej cenie. Niedaleko jest oczywiście antykwariat w Morgan Arcade, ale tam ceny są horrendalnie wysokie, a poza tym ciężko tam dostać coś ciekawego. I jest brudno i nieporządnie. Oprócz tego są trzy regały książek walijskich w Waterstones, ale nie widzę specjalnego sensu w kupowaniu jakiejś stamtąd, skoro na razie nie będę miał czasu, by ją przeczytać. 

    No i wreszcie idą Święta i muszę się zabrać wreszcie za gramatykę.

 

Ogródek przy kościele St. John the Baptist

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: y nawfed wythnos

    Roeddwn i'n darllen llawer yr wythnos hon. Mae hi'n mynd yn gyflymach, dw i'n chwilio am air yn y geiriadur yn brinach ac dw i'n ysgrifennu i lawr llai o eiriau. Geiriau unigol sydd yn golygu pethau, gweithgareddau ac ansoddau ydyn nhw ond hefyd weithiau dw i'n dod o hyd i gystrawen idiomatig ddiddorol iawn sydd yn gadael i mi ddeall y gramadeg yn well. O ganlyniad pan dw i'n cyfieithu postiau ar y blog hwn, dw i'n ysgrifennu'n rhugl tra byddwn i'n stopio'n aml i chwilio mewn llyfr sut mynegi yn y Gymraeg yr hyn a ysgrifennaswn i yn y Bwyleg. 

    Dw i'n defnyddio'n bennaf „Welsh Rules” gan Heini Grufudd a „Modern Welsh, A Comprehensive Grammar gan Gareth King. Dw i'n taflu cipolwg ar „Welsh Grammar” gan J. Morris Jones o dro i dro ond er mwyn i ddeall y cyd-destun hanesyddol neu darddiadol yn bennaf. Diolch i'r geirdarddiad dw i'n dysgu geiriau'n well y rhain heb gysylltiadau â geiriau eraill felly er enghraifft basai methodau cofyddol tradoddiadol yn rhwystrad. Dw i ddim yn gefnogwr o dysgu ar gof rhai pethau er mwyn i ddysgu ar gof pethau eraill. Yn fy marn i mae hi'n fel prynu arian. Serch hynny mae pobl arall yn eu canmol nhw. 

    Fel dw i eisoes wedi ei hysgrifennu, fe gyfieithais i rai postiau ar y blog hwn. Oes blogiau eraill a mae eu hawduron nhw'n ysgrifennu yn rhai ieithoedd, dybiwn i. Rhaid i mi chwilio amdanyn nhw. O'r diwedd fe hoffwn i atod rhai pethau yma ond dw i'n ei gohirio. 

    Roeddwn i'n gweithio ar y geiriadur hefyd. Mae dipyn yn anodd i mi gadw i un fersiwn achos dw i ddim yn gallu cofio pa beth oeddwn i'n gwneud yn ddiweddarach felly dw i'n dechrau erioed dipyn o'r newydd. Dw i'n mewnosod geiriau newydd ar yr ochr Bwyleg ac ar yr ochr Gymraeg ynghyd â chywirio o'r fersiwn blaenorol i'r fersiwn llall. 

    Ac yn ddoe fe fues i i Gaerdydd. Es i yno yn ddidaro, heb bwrpas penodol, heb gyfrif prynu rhai cardiau Nadolig gyda dymuniadau yn y Gymraeg. Des i o hyd iddyn nhw yn y siop Oxfam sydd yn lle unig lle gellir prynu llyfrau Cymraeg wedi eu defnyddio am bris is. Mae'r siop hen lyfrau eto nid nepell yn yr Arcêd Morgan wrth gwrs ond mae prisiau ofnadwy o uchel yno ac mae'n anodd darganfod rhywbeth diddorol. Ac mae hi'n frwnt ac anhrefnus. At hyn mae tair stondin lyfrau yn y siop lyfrau Waterstones ond dw i ddim yn gweld dim rhesymol mewn prynu llyfr os na fydd amser gyda fi i ei ddarllen. 

    Ac mae Nadolig yn mynd ac mae rhaid i mi ddechrau gweithio ar y gramadeg.

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: yr wythfed wythnos

Jedenaście tygodni z walijskim: tydzień ósmy

    W tym tygodniu nie spędziłem dużo czasu na moim przedsięwzięciu. Pracowałem tylko trochę nad słownikiem oraz słuchałem radia walijskiego przez internet. Najczęściej włączam sobie BBC Radio Cymru i słucham Post Cyntaf. Jest to poranna audycja radiowa, która trwa dwie godziny. To, co mi się podoba, to fakt, że mogę sobie jej posłuchać kilka razy, gdyż została nagrana i jest dostępna na stronie tunein.com. Tymczasem jeśli chodzi o słuchanie radia on-line, to jest to często niemożliwe z powodu słabości mojego łącza internetowego. 

Wejście do Marchnad Caerdydd od strony The Hayes

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: yr wythfed wythnos

    Yr wythnos hon dydw i ddim wedi treulio llawer o amser ar fy anturiaeth. Roeddwn i'n gweithio ar fy ngeiriadur yn ychydig ac roeddwn i'n gwrando ar y radio Gymraeg trwy'r Rhyngrwydd. Dw i'n troi ymlaen BBC Radio Cymru yn amlach ac dw i'n gwrando ar y Post Cyntaf. Darllediad radio yn y bore yw e ac mae e'n parhau am ddwy awr. Yr hyn a dw i'n hoffi yw y ffaith fy mod i'n gallu gwrando arno sawl gwaith achos mae e wedi ei gofnodi ac mae e ar gael ar y wefan tunein.com. Yn y cyfamser dydy ddim yn bosib i mi wrando ar radio ar-lein o achos gwendid fy nghysylltiad rhyngrwyddiol.

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: y seithfed wythnos

Jedenaście tygodni z walijskim: tydzień siódmy

    Dalej pracuję nad słownikiem. Moja metoda z arkuszem .ods okazała się być udana. Idzie mi o wiele szybciej niż kiedyś. Na razie skupiłem się na wpisywaniu przymiotników. Każdy przymiotnik walijski może mieć kilka postaci, a więc męską, żeńską, mnogą, orzecznikową, która jest też używana jako przysłówek oraz dwa stopnie: wyższy i najwyższy. Do tego dochodzą mutacje zmieniające pierwszą głoskę wyrazu. W rezultacie trzeba wpisać około dwudziestu wersji jednego wyrazu. Tymczasem po stronie polskiej wystarczy tylko główne wejście, gdyż Polak sam utworzy wszystkie potrzebne warianty, ale może mieć problem ze znalezieniem zmutowanego słowa w słowniku. Dlatego właśnie zdecydowałem się zaprezentować wszystkie możliwe formy przymiotników. Podobnie zrobię z rzeczownikami. Z nimi jest trochę inaczej, bo istnieją tylko dwie główne postaci, to jest liczba pojedyncza i mnoga ale za to mutacji może być więcej (w przypadku przymiotników nie znam sytuacji, w której nagłos przymiotnika był unosowiony albo stwardniały).

    Przetłumaczyłem kolejny stary wpis na blogu. Poza tym jeszcze sobie poczytałem. Na razie odłożyłem pisanie gramatyki do Świąt. 

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: y seithfed wythnos

    Dw i'n gweithio ar y geiriadur yn bellach. Mae fy null gyda'r daenlen .ods wedi ymddangos yn llwyddiannus. Mae hi'n mynd yn fwy cyflym na'n gynnar. Ar hyn o bryd dw i'n fy nghanolbwyntio ar fewnosod ansoddeiriau. Mae pob ansoddair Cymraeg yn gallu bodoli mewn rhai ffurfiau, felly gwrywaidd, benywaidd, lluosog, haeriadol sydd yn cael ei defnyddio fel adferf a dwy radd: cymharol ac eithaf. At hynny ceir treigladau sydd yn newid y ffonem cyntaf o'r gair. O ganlyniad mae rhaid mewnosod tua hugain fersiwn o'r un gair. Ar hyn o bryd mae'n ddigon ysgrifennu dim ond un ar yr ochr Bwyliaidd achos bydd Pwyliad yn creu pob ffurf angenrheidiol ond fe allai fod y broblem gydag e gan ddod o hyd i air wedi ei dreiglo mewn geiriadur. Dyma bam fe benderfynais i ddangos holl ffurfiau ansoddeiriau posib. Gwnaf i'n debyg gydag enwau. Maen nhw'n wahanol achos ceir dim ond dwy ffurf, unigol a lluosog, ond yn ogystal fe allai fod llawer o dreigladau (gan ansoddeiriau dw i ddim yn gwybod sefyllfa lle basai ffonem cyntaf ansoddair wedi ei dreiglo yn drwynol neu galed).

    Cyfieithais i hen ysgrif nesaf ar fy mlog. At hynny roeddwn i'n darllen eto. Dw i wedi gohirio ysgrifennu'r gramadeg hyd i'r Nadolig.

 

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: y chweched wythnos

Jedenaście tygodni z walijskim: tydzień szósty

    W tym tygodniu skupiłem się na słowniku. Dopisałem kilka wyrazów. Wiem, że to bardzo mało, ale poza tym musiałem wypróbować kilka sposobów na przyspieszenie wpisywania. Chyba znalazłem najlepszy. Umieściłem odpowiednie tagi w kolumnach arkusza .ods i teraz wystarczy, że będę wklejał wyrazy w odpowiednie miejsca a potem przekopiuję cały wiersz do dokumentu tekstowego. Wcześniej próbowałem zrobić to samo w dokumencie .odt, ale gubiłem się w gąszczu tagów. Na arkuszu .ods to wszystko jest bardziej przejrzyste.

    Zdecydowałem, że nie będę więcej opisywał obrazków. Coraz trudniej było mi znaleźć wśród moich fotografii takie, które byłyby warte opisania. Oczywiście w internecie jest mnóstwo fajnych, użytecznych zdjęć, ale nie chcę łamać praw autorskich korzystając z nich.

    Co jeszcze robiłem? Poczytałem trochę artykułów. Idzie mi coraz lepiej i bardzo mnie to cieszy. Poznałem trochę nowych wyrazów, ale nie tworzyłem zdań z nimi, gdyż większość czasu poświęciłem na słownik.

    Jeszcze do tego przetłumaczyłem jeden post na blogu. I to wszystko.

  

Un wythnos ar ddeg gyda'r Gymraeg: y chweched wythnos

    Dw i wedi fy nghanolbwyntio ar y geiriadur yr wythnos hon. Atodiais i rai geiriau. Dw i'n gwybod bod hi'n ychydig iawn ond at hyn roedd rhaid i mi drio rhai ffyrdd i brysuro mewnosodiad. Des i o hyd i'r orau, dybiwn i. Gosodais i dagiau addas yng ngholofnau o daenlen .ods a bydd yn ddigon nawr mewnosod geiriau yn llefydd addas ac wedyn copïo'rpennill cyfan i ddogfen testun. Roeddwn i'n trio gwneud yr un peth yn nogfen .odt yn gynnar, ond roeddwn i'n colli mewn llwyn o dagiau. Mae hi'n fwy eglur yn naenlen .ods.

    Penderfynais i na fyddwn i'n disgrifio lluniau. Roedd hi'n anodd i mi ddod o hyd i lun o fewn fy ffotograffau sydd yn deilwng i ei ddisgrifio. Mae'n sicr bod llawer o luniau neis a defnyddiol yn y Rhyngrwyd ond dw i ddim eisiau torri cyfraith yr hawlfraint gan eu defnyddio.

    Beth ydw i wedi gwneud eto? Darllenais i rai erthyglau. Mae hi'n mynd yn dda ac mae hi'n fy ngwneud hapus iawn. Cwrddais i â rhai geiriau newydd ond doeddwn i ddim yn creu brawddegau gyda nhw achos fe ddynodais i'r mwyafrif o amser ar y geiriadur.

   Cyfieithais i un post ar fy mlog eto. Dyma bobeth.